گفت روبَهْ صافِ ما را دُرد نیست
لیکْ تَخْییلاتِ وَهْمی خُرْد نیست

این همه وَهْمِ تو است ای ساده‌دل
وَرْنه بر تو نه غِشی دارم نه غِل

از خیالِ زِشتِ خود مَنگَر به من
بر مُحِبّانْ از چه داری سؤ ظَن‌؟

ظَنِّ نیکو بَر بر اِخْوانِ صَفا
گَرچه آید ظاهِراز ایشان جَفا

این خیال و وَهْمِ بَد چون شُد پَدید
صد هزاران یار را از هم بُرید

مُشْفِقی گَر کرد جور و اِمْتِحان
عقل باید که نباشد بَدگُمان

خاصه من بَدرَگ نبودم زِشت‌اِسْم
آن کِه دیدی بَد نَبُد بود آن طِلِسْم

وَرْ بُدی بَد آن سِگالِش قَدِّرا
عَفْو فَرمایَند یاران زان خَطا

عالَمِ وَهْم و خیالِ طَمْع و بیم
هست رَهْ‌رو را یکی سَدّی عَظیم

نَقْش‌هایِ این خیالِ نَقْش‌بَند
چون خَلیلی را که کُهْ بُد شُد گَزَند

گفت هٰذا رَبّی ابراهیمِ راد
چون که اَنْدَر عالَمِ وَهْم اوفْتاد

ذِکْرِ کوکَب را چُنین تاویل گفت
آن کسی که گوهرِ تاویل سُفْت

عالَمِ وَهْم و خیالِ چَشمْ‌بَند
آن چُنان کُهْ را زِ جایِ خویش کَند

تا که هٰذا رَبّی آمد قالِ او
خَربَط و خَر را چه باشد حالِ او‌؟

غَرق گشته عقل‌هایِ چون جِبال
در بِحارِ وَهْم و گِردابِ خیال

کوه‌ها را هست زین طوفانْ فُضوح
کو اَمانی جُز که در کَشتیِّ نوح‌؟

زین خیالِ رَهْ‌زَنِ راهِ یَقین
گشت هفتاد و دو مِلَّت اَهْلِ دین

مَردِ ایقان رَست از وَهْم و خیال
مویِ ابرو را نمی‌گوید هِلال

وان کِه نورِ عُمَّرَش نَبْوَد سَنَد
مویِ ابرویِ کَژْی راهَش زَنَد

صد هزاران کَشتیِ با هَوْل و سَهْم
تَخْته تَخْته گشته در دریایِ وَهْم

کمترینْ فرعونِ چُستِ فیلسوف
ماهِ او در بُرجِ وهَمی در خُسوف

کَس نَدانَد روسْپی‌زَن کیست آن
وان کِه دانَد نیسْتَش بر خود گُمان

چون تورا وَهْمِ تو دارد خیره‌سَر
از چه گَردی گِرْدِ وَهْمِ آن دِگَر‌؟

عاجِزَم من از مَنیِّ خویشتن
چه نِشَستی پُر مَنی تو پیشِ من‌؟

بی‌من و مایی هَمی‌جویَم به جان
تا شَوَم من گویِ آن خوش صَوْلَجان

هر کِه بی‌من شُد همه من‌ها خود اوست
دوست جُمله شُد چو خود را نیست دوست

آیِنه‌یْ بی‌نَقْش شُد یابَد بَها
زان که شُد حاکیِّ جُمله نَقْش‌ها