۶۱۹ بار خوانده شده
هَمچو مَریَم گوی پیش از فوتِ مِلْک
نَقْش را کَالْعَوْذُ بِالرَّحْمٰنِ مِنْک
دید مَریَم صورتی بَسْ جانْ‌فَزا
جانْ‌فزایی دلْ رُبایی در خَلا
پیشِ او بَر رُست از رویِ زمین
چون مَهْ وخورشیدْ آن روحُ الْاَمین
از زمین بَر رُست خوبی بی‌نِقاب
آن چُنان کَزْ شَرقْ رویَد آفتاب
لَرْزه بر اَعْضایِ مَریم اوفْتاد
کو بِرِهنه بود و تَرسید از فَساد
صورتی که یوسُف اَرْ دیدی عِیان
دست از حیرت بُریدی چون زَنان
هَمچو گُل پیشَش بِرویید آن زِ گِل
چون خیالی که بَر آرَد سَر زِ دِل
گشت بی‌خود مَریَم و در بی‌خودی
گفت بِجْهَم در پَناهِ ایزدی
زان که عادت کرده بود آن پاکْ‌جَیْب
در هَزیمَت رَخْت بُردن سویِ غَیْب
چون جهان را دید مُلْکی بی‌قَرار
حازِمانه ساخت زان حَضرتْ حِصار
تا به گاهِ مرگْ حِصْنی باشَدَش
که نیابَد خَصْمْ راهِ مَقْصَدش
از پَناهِ حَقْ حِصاری بِهْ نَدید
یورتْگَهْ نزدیکِ آن دِز بَرگُزید
چون بِدید آن غَمْزه‌هایِ عقلْ‌سوز
که ازو می‌شُد جِگَرها تیرْدوز
شاه و لشکر حَلْقه در گوشَش شُده
خُسروانِ هوشْ بی هوشَش شُده
صد هزاران شاهْ مَمْلوکَش به رِقْ
صد هزاران بَدْر را داده به دِقْ
زَهره نی مَر زُهره را تا دَم زَنَد
عقلِ کُلَّش چون بِبینَد کم زَنَد
من چه گویم که مرا در دوخته‌ست
دَمْگَهَم را دَمْگهِ او سوخته‌ست
دودِ آن نارَم دَلیلَم من بَرو
دور ازان شَهْ باطِلٌ ما عَبَّروا
خود نباشد آفتابی را دلیل
جُز که نورِ آفتابِ مُسْتَطیل
سایه کِه بْوَد تا دلیلِ او بُوَد؟
این بَسَسْتَش که ذَلیلِ او بُوَد
این جَلالَت در دَلالَت صادق است
جُمله اِدْراکاتْ پَس او سابِق است
جُمله اِدْراکات بر خَرهایِ لَنْگ
او سَوارِ باد پَرّان چون خَدَنْگ
گَر گُریزد کَس نَیابَد گَردِ شَهْ
وَرْ گُریزَند او بگیرد پیشِ رَهْ
جُمله اِدْراکات را آرامْ نی
وَقتِ میدان است وَقتِ جامْ نی
آن یکی وَهْمی چو بازی می‌پَرَد
وان دِگَر چون تیرْ مَعْبَر می‌دَرَد
وان دِگَر چون کَشتیِ با بادبان
وان دِگَر اَنْدَر تَراجُع هر زمان
چون شِکاری می‌نِمایَدْشان زِ دور
جُمله حَمله می‌فَزایَند آن طُیور
چون که ناپیدا شود حیران شوند
هَمچو جُغدان سویِ هر ویران شوند
مُنْتَظِر چَشمی به هم یک چَشم باز
تا که پیدا گردد آن صَیْدِ بِناز
چون بِمانَد دیر گویند از مَلال
صَیْد بود آن خود عَجَب یا خود خیال؟
مَصْلَحَت آن است تا یک ساعتی
قُوَّتی گیرند و زور از راحتی
گَر نبودی شب همه خَلْقان زِ آز
خویشتن را سوختَنْدی زِاهْتِزاز
از هَوَس وَزْ حِرصِ سود اَنْدوختن
هر کسی دادی بَدَن را سوختن
شب پَدید آید چو گنجِ رَحْمَتی
تا رَهَند ازحِرصِ خود یک ساعتی
چون که قَبْضی آیَدَت ای راه‌رو
آن صَلاحِ توست آتشْ دل مَشو
زان که در خَرجی در آن بَسْط و گُشاد
خَرج را دَخْلی بِبایَد زِاعْتِداد
گَر هَماره فَصْلِ تابستان بُدی
سوزِشِ خورشید در بُستان زَدی
مَنْبَتَش را سوختی از بیخ و بُن
که دِگَر تازه نگشتی آن کُهُن
گَر تُرُش‌روی است آن دِی مُشْفِق است
صَیْف خندان است امّا مُحْرِق است
چون که قَبْض آید تو در وِیْ بَسْط بین
تازه باش و چین مَیَفْکَن در جَبین
کودکانْ خندان و دانایانْ تُرُش
غَمْ جِگَر را باشد و شادی زِ شُش
چَشمِ کودک هَمچو خَر در آخُر است
چَشمِ عاقلْ در حِسابِ آخِر است
او در آخُر چَرب می‌بینَد عَلَف
وین زِ قَصّابْ آخِرَش بیند تَلَف
آن عَلَف تَلْخ است کین قَصّاب داد
بَهرِ لَحْمِ ما تَرازویی نَهاد
رو زِ حِکْمَت خور عَلَف کان را خدا
بی‌غَرَض داده‌ست از مَحْضِ عَطا
فَهْمِ نان کردی نه حِکْمَت ای رَهی
زانچه حَق گُفْتَت کُلُوا مِنْ رِزْقِهِ
رِزْقِ حَق حِکْمَت بُوَد در مَرتَبَت
کان گِلوگیرَت نباشد عاقِبَت
این دَهان بَستی دَهانی باز شُد
کو خورَنْده‌یْ لُقمه‌هایِ راز شُد
گَر زِ شیرِ دیوْ تَن را وابُری
در فِطامِ اوبَسی نِعْمَت خوری
تُرک‌جوشَش شَرح کردم نیمْ‌خام
از حکیمِ غَزنَوی بِشْنو تمام
در الهی‌نامه گوید شَرحِ این
آن حکیمِ غَیْب و فَخْرُالْعارِفین
غَم خور و نانِ غَمْ‌اَفْزایان مَخَور
زان که عاقِل غَم خورَد کودک شِکَر
قَندِ شادی میوهٔ باغِ غَم است
این فَرَح زَخم است وآن غَم مَرهَم است
غَم چو بینی در کِنارَش کَش به عشق
از سَرِ رَبْوِه نَظَر کُن در دِمِشْق
عاقل از انگور مَیْ بینَد هَمی
عاشق از مَعْدومْ شَی بینَد هَمی
جنگ می‌کردند حَمّالانْ پَریر
تو مَکَش تا من کَشَم حِمْلَش چو شیر
زان که زان رَنْجَش همی‌دیدند سود
حِمْل را هر یک زِ دیگر می‌رُبود
مُزدِ حَق کو مُزدِ آن بی‌مایه کو؟
این دَهَد گَنجیت مُزد و آن تَسو
گنجِ زَرّی که چو خُسْپی زیرِ ریگ
با تو باشد ان نباشد مُرده ریگ
پیشْ پیشِ آن جَنازَه‌ت می‌دَوَد
مونِسِ گور و غریبی می‌شود
بَهرِ روزِ مَرگْ این دَمْ مُرده باش
تا شَوی با عشقِ سَرمَد خواجه‌تاش
صَبر می‌بیند زِ پَرده‌یْ اِجْتِهاد
رویِ چون گُلْنار و زُلْفینِ مُراد
غَم چو آیینه‌ست پیشِ مُجْتَهِد
کَنْدَرین ضِد می‌نِمایَد رویِ ضِد
بَعدِ ضِدِّ رنجْ آن ضِدِّ دِگَر
رو دَهَد یعنی گُشاد و کَرّ و فَر
این دو وَصْف از پَنجهٔ دَستَت بِبین
بَعدِ قَبْضِ مُشت بَسْط آید یَقین
پَنجه را گر قَبْض باشد دایِما
یا همه بَسطْ او بُوَد چون مُبْتَلا
زین دو وَصْفَش کار و مَکْسَب مُنْتَظِم
چون پَرِ مُرغ این دو حال او را مُهِم
چون که مَریَم مُضْطَرب شُد یک زمان
هم چُنان که بر زمین آن ماهیان
اگر سوالی داری، اینجا بپرس.
نَقْش را کَالْعَوْذُ بِالرَّحْمٰنِ مِنْک
دید مَریَم صورتی بَسْ جانْ‌فَزا
جانْ‌فزایی دلْ رُبایی در خَلا
پیشِ او بَر رُست از رویِ زمین
چون مَهْ وخورشیدْ آن روحُ الْاَمین
از زمین بَر رُست خوبی بی‌نِقاب
آن چُنان کَزْ شَرقْ رویَد آفتاب
لَرْزه بر اَعْضایِ مَریم اوفْتاد
کو بِرِهنه بود و تَرسید از فَساد
صورتی که یوسُف اَرْ دیدی عِیان
دست از حیرت بُریدی چون زَنان
هَمچو گُل پیشَش بِرویید آن زِ گِل
چون خیالی که بَر آرَد سَر زِ دِل
گشت بی‌خود مَریَم و در بی‌خودی
گفت بِجْهَم در پَناهِ ایزدی
زان که عادت کرده بود آن پاکْ‌جَیْب
در هَزیمَت رَخْت بُردن سویِ غَیْب
چون جهان را دید مُلْکی بی‌قَرار
حازِمانه ساخت زان حَضرتْ حِصار
تا به گاهِ مرگْ حِصْنی باشَدَش
که نیابَد خَصْمْ راهِ مَقْصَدش
از پَناهِ حَقْ حِصاری بِهْ نَدید
یورتْگَهْ نزدیکِ آن دِز بَرگُزید
چون بِدید آن غَمْزه‌هایِ عقلْ‌سوز
که ازو می‌شُد جِگَرها تیرْدوز
شاه و لشکر حَلْقه در گوشَش شُده
خُسروانِ هوشْ بی هوشَش شُده
صد هزاران شاهْ مَمْلوکَش به رِقْ
صد هزاران بَدْر را داده به دِقْ
زَهره نی مَر زُهره را تا دَم زَنَد
عقلِ کُلَّش چون بِبینَد کم زَنَد
من چه گویم که مرا در دوخته‌ست
دَمْگَهَم را دَمْگهِ او سوخته‌ست
دودِ آن نارَم دَلیلَم من بَرو
دور ازان شَهْ باطِلٌ ما عَبَّروا
خود نباشد آفتابی را دلیل
جُز که نورِ آفتابِ مُسْتَطیل
سایه کِه بْوَد تا دلیلِ او بُوَد؟
این بَسَسْتَش که ذَلیلِ او بُوَد
این جَلالَت در دَلالَت صادق است
جُمله اِدْراکاتْ پَس او سابِق است
جُمله اِدْراکات بر خَرهایِ لَنْگ
او سَوارِ باد پَرّان چون خَدَنْگ
گَر گُریزد کَس نَیابَد گَردِ شَهْ
وَرْ گُریزَند او بگیرد پیشِ رَهْ
جُمله اِدْراکات را آرامْ نی
وَقتِ میدان است وَقتِ جامْ نی
آن یکی وَهْمی چو بازی می‌پَرَد
وان دِگَر چون تیرْ مَعْبَر می‌دَرَد
وان دِگَر چون کَشتیِ با بادبان
وان دِگَر اَنْدَر تَراجُع هر زمان
چون شِکاری می‌نِمایَدْشان زِ دور
جُمله حَمله می‌فَزایَند آن طُیور
چون که ناپیدا شود حیران شوند
هَمچو جُغدان سویِ هر ویران شوند
مُنْتَظِر چَشمی به هم یک چَشم باز
تا که پیدا گردد آن صَیْدِ بِناز
چون بِمانَد دیر گویند از مَلال
صَیْد بود آن خود عَجَب یا خود خیال؟
مَصْلَحَت آن است تا یک ساعتی
قُوَّتی گیرند و زور از راحتی
گَر نبودی شب همه خَلْقان زِ آز
خویشتن را سوختَنْدی زِاهْتِزاز
از هَوَس وَزْ حِرصِ سود اَنْدوختن
هر کسی دادی بَدَن را سوختن
شب پَدید آید چو گنجِ رَحْمَتی
تا رَهَند ازحِرصِ خود یک ساعتی
چون که قَبْضی آیَدَت ای راه‌رو
آن صَلاحِ توست آتشْ دل مَشو
زان که در خَرجی در آن بَسْط و گُشاد
خَرج را دَخْلی بِبایَد زِاعْتِداد
گَر هَماره فَصْلِ تابستان بُدی
سوزِشِ خورشید در بُستان زَدی
مَنْبَتَش را سوختی از بیخ و بُن
که دِگَر تازه نگشتی آن کُهُن
گَر تُرُش‌روی است آن دِی مُشْفِق است
صَیْف خندان است امّا مُحْرِق است
چون که قَبْض آید تو در وِیْ بَسْط بین
تازه باش و چین مَیَفْکَن در جَبین
کودکانْ خندان و دانایانْ تُرُش
غَمْ جِگَر را باشد و شادی زِ شُش
چَشمِ کودک هَمچو خَر در آخُر است
چَشمِ عاقلْ در حِسابِ آخِر است
او در آخُر چَرب می‌بینَد عَلَف
وین زِ قَصّابْ آخِرَش بیند تَلَف
آن عَلَف تَلْخ است کین قَصّاب داد
بَهرِ لَحْمِ ما تَرازویی نَهاد
رو زِ حِکْمَت خور عَلَف کان را خدا
بی‌غَرَض داده‌ست از مَحْضِ عَطا
فَهْمِ نان کردی نه حِکْمَت ای رَهی
زانچه حَق گُفْتَت کُلُوا مِنْ رِزْقِهِ
رِزْقِ حَق حِکْمَت بُوَد در مَرتَبَت
کان گِلوگیرَت نباشد عاقِبَت
این دَهان بَستی دَهانی باز شُد
کو خورَنْده‌یْ لُقمه‌هایِ راز شُد
گَر زِ شیرِ دیوْ تَن را وابُری
در فِطامِ اوبَسی نِعْمَت خوری
تُرک‌جوشَش شَرح کردم نیمْ‌خام
از حکیمِ غَزنَوی بِشْنو تمام
در الهی‌نامه گوید شَرحِ این
آن حکیمِ غَیْب و فَخْرُالْعارِفین
غَم خور و نانِ غَمْ‌اَفْزایان مَخَور
زان که عاقِل غَم خورَد کودک شِکَر
قَندِ شادی میوهٔ باغِ غَم است
این فَرَح زَخم است وآن غَم مَرهَم است
غَم چو بینی در کِنارَش کَش به عشق
از سَرِ رَبْوِه نَظَر کُن در دِمِشْق
عاقل از انگور مَیْ بینَد هَمی
عاشق از مَعْدومْ شَی بینَد هَمی
جنگ می‌کردند حَمّالانْ پَریر
تو مَکَش تا من کَشَم حِمْلَش چو شیر
زان که زان رَنْجَش همی‌دیدند سود
حِمْل را هر یک زِ دیگر می‌رُبود
مُزدِ حَق کو مُزدِ آن بی‌مایه کو؟
این دَهَد گَنجیت مُزد و آن تَسو
گنجِ زَرّی که چو خُسْپی زیرِ ریگ
با تو باشد ان نباشد مُرده ریگ
پیشْ پیشِ آن جَنازَه‌ت می‌دَوَد
مونِسِ گور و غریبی می‌شود
بَهرِ روزِ مَرگْ این دَمْ مُرده باش
تا شَوی با عشقِ سَرمَد خواجه‌تاش
صَبر می‌بیند زِ پَرده‌یْ اِجْتِهاد
رویِ چون گُلْنار و زُلْفینِ مُراد
غَم چو آیینه‌ست پیشِ مُجْتَهِد
کَنْدَرین ضِد می‌نِمایَد رویِ ضِد
بَعدِ ضِدِّ رنجْ آن ضِدِّ دِگَر
رو دَهَد یعنی گُشاد و کَرّ و فَر
این دو وَصْف از پَنجهٔ دَستَت بِبین
بَعدِ قَبْضِ مُشت بَسْط آید یَقین
پَنجه را گر قَبْض باشد دایِما
یا همه بَسطْ او بُوَد چون مُبْتَلا
زین دو وَصْفَش کار و مَکْسَب مُنْتَظِم
چون پَرِ مُرغ این دو حال او را مُهِم
چون که مَریَم مُضْطَرب شُد یک زمان
هم چُنان که بر زمین آن ماهیان
این گوهر را بشنوید
این گوهر را با صدای خود، برای دیگران به یادگار بگذارید.
برای ضبط گوهر با صدای خود، لطفا به حساب کاربری وارد شوید.
گوهر قبلی:بخش ۱۷۸ - قصه وکیل صدر جهان کی متهم شد و از بخارا گریخت از بیم جان باز عشقش کشید رو کشان کی کار جان سهل باشد عاشقان را
گوهر بعدی:بخش ۱۸۰ - گفتن روح القدس مریم راکی من رسول حقم به تو آشفته مشو و پنهان مشو از من کی فرمان اینست
نظرها و حاشیه ها
شما نخستین حاشیه را بنویسید.
