۳۳۱ بار خوانده شده
خُرامان میرَوی در دل چراغ اَفْروز جان و تَن
زِهی چَشم و چراغِ دل زِهی چَشمَم به تو روشن
زِهی دریایِ پُرگوهر زِهی افلاکِ پُراَخْتَر
زِهی صَحرایِ پُرعَبْهَر زِهی بُستان پُرسوسن
زِ تو اجسام را چُستی زِ تو ارواحْ را مَستی
ایا پُر کرده گوهرها جهانِ خاک را دامَن
چه میگویم من ای دِلْبَر نَظیرِ تو دو سه اَبْتَر
چه تَشبیهَت کُنم دیگر؟ چه دارم من؟ چه دانم من؟
بگو این چشم حیران را چو دیدی لُطفِ جانان را
چه خواهی دید خَلْقان را؟ چه گردی گِردِ آهِرْمَن؟
شکارِ شیر بُگْذاری شکارِ خوک بَرداری
زِهی تَدبیر و هُشیاری زِهی بیگار و جان کَندن
مرا باری عِنایاتَش خِطابات و مُراعاتَش
شُعاعات و مُلاقاتَش یکی طوقیست در گَردن
حَلاوتهای آن مُفْضِل قَرار و صَبر بُرد از دل
کِه دیدم غیرِ او تا من سُکون یابم دَرین مَسکَن؟
به غیرِ آن جَلال و عِزّ که او دیگر نشُد هرگز
همه دَرمانده و عاجِز زِ خاص و عام و مَرد و زن
مَنَم از عشقْ اَفْروزان مِثالِ آتش از هیزمْ
زِ غیرِ عشقْ بیگانه مِثالِ آب با روغن
بِسوزان هر چه من دارم به غیر دل که اندر دل
به هر ساعت هَمیسازی زِ کَرّ و فَرِّ خود گُلْشَن
غُلامِ زَنگی شب را تو کردی ساقیِ خَلْقان
غُلامِ روزِ رومی را بِدادی دار و گیر و فَن
وآن گه این دو لالا را رَقیبِ مرد و زن کردی
که تا چون دانهشان از کَهْ گُزینی اَنْدرین خَرمَن
همه صاحِب دلانْ گندم که بامَغزَند و با لَذَّت
همه جِسمانیانْ چون کَهْ که بیمَغزَند در مِطْحَن
درختِ سبزِ صاحِب دل میانِ باغِ دین خندان
درختِ خُشکِ بیمعنی چه باشد؟ هیزُمِ گُلْخَن
خَیالت میرَوَد در دل چو عیسی بَهر جان بَخشی
چُنان که وَحیِ رَبّانی به موسی جانِبِ اَیْمَن
خَیالَت را نشانیها زَر و گوهرفَشانیها
کَزو خندان شود دندان کَزو گویا شود اَلْکَن
دو غَمّاز ِدِگَر دارم یکی عشقْ و دِگَر مَستی
حَریفان را نمیگویم یکی از دیگری اَحْسَن
زِ تو ای دیده و دینم هزاران لُطف میبینم
وَلیکِن خاطرِ عاشقْ بَداَنْدیش آمد و بَدظَن
زِ چَشمِ روز میتَرسَم که چَشمَش سِحْرها دارد
زِ زُلفِ شامْ میتَرسَم که شب فِتْنهست و آبِسْتن
مرا گوید چه میترسی که کوبَد مَر تو را مِحْنَت؟
که سُرمه نورِ دیده شُد چو شُد ساییده در هاوَن
همه خوف از وجود آید بَرو کم لَرْز و کم میزَن
همه تَرس از شِکَست آید شکسته شو بِبین مَأمَن
زِ اَرکانْ من بِدُزدیدَم زَر و در کیسه پیچیدم
زِ تَرسِ بازدادن منْ چو دُزدانَم دَرین مَکْمَن
سَبوسْ اَرْ چه که پنهان شُد میان آرَد چون دُزدان
کَشانَد شِحْنه دادش زِ هر گوشه به پَرویزن
چو هیزُم بیخَبَر بودی زِ عشقْ آتش به تو دَرزَد
بِجِه چون بَرق از این آتش بَرآ چون دود ازین روزَن
چه خَنجَر میکَشی این جا؟ تو گَردن پیشِ خَنجَر نِهْ
که تا زَفْتی نگُنجی تو درونِ چَشمه سوزَن
دَرِ جَنَّت چو تَنگ آمد مثالِ چَشمه سوزن
اگر خواهی چو پَشمی شو لِتَغْزِلْ ذاکَ تَغْزیلاً
بُوَد کان غَزْل در سوزَن نگُنجَد کین دَمَت غَزْل است
که میریسی زِ پَنبهیْ تَن که بافی حُلّه اَدْکَن
لباسِ حُلّه اَدْکَن زِ غَزْلِ پَنبگی نایَد
مَگَر این پَنبه ابریشم شود زِ اکْسیرِ آن مَخْزَن
چو ابریشم شوی آید وَریشَم تابِ وَحیِ او
تو را گوید بِریس اکنون به دَم پیغامِ مُسْتَحْسَن
چه باشد وَحی در تازی؟ به گوش اَنْدَر سُخَن گفتن
دُهُل مینَشْنَود گوشت به جَهد و جِدِّ نوبَت زَن
گِران گوشیّ وآن گَه تو به گوش اَنْدَرکُنی پنبه
چُنان که گفت وَاسْتَغْشَوا بِپیچی سَر به پیراهن
گِران گوشی گِران جسمی گِران جانی نَذیر آمد
که میگوید تو را هر یک اَلا یا عِلْجُ لا تَأمَن
سَبُک گوشی سَبُک جسمی سَبُک جانی بَشیر آمد
که میگوید تو را هر یک اَلا یا لَیْثُ لا تَحْزَن
بهاری باش تا خوبانْ به بُستانْ در تو آویزند
که بُگْریزند این خوبانْ زِ شکلِ بارِدِ بهمن
بهار اَرْ نیستی اکنون چو تابستان در آتش رو
که بیآن حُسن و بیآن عشقْ باشد مَردْ مُسْتَهجَن
اگر خواهی که هر جُزوت شود گویا و شاعر رو
خَمُش کُن سویِ این مَنْطِق به نَظْم و نَثرْ لاتَرْکَن
که بَرکَنده شوی از فکر چون در گُفت میآیی
مَکَن از فکرِ دل خود را از این گُفتِ زبان بَرکَن
قَضا خُنْبَک زَنَد گوید که مَردان عَهدها کردند
شِکَستم عَهدهاشان را هَلا میکوش ما اَمْکَن
ستیزه میکُنی با خود کَزین پس من چُنین باشم
زِ اِسْتیزه چه بَربَندی؟ قَضا را بِنْگَر ای کودن
نِکاحی میکُند با دلْ به هر دَم صورتِ غَیبی
نَزایَد گر چه جمع آیند صد عِنّین و اِسْتَروَن
صُوَر را دل شده جاذب چو عِنّینْ شَهوتِ کاذب
زِ خوبان نیست عِنّین را به جُز بَخشیدنِ وَجْگَن
بیا ای شَمسِ تبریزی که سُلطانیّ و خون ریزی
قَضا را گو که از بالا جهان را در بَلا مَفْکَن
اگر سوالی داری، اینجا بپرس.
زِهی چَشم و چراغِ دل زِهی چَشمَم به تو روشن
زِهی دریایِ پُرگوهر زِهی افلاکِ پُراَخْتَر
زِهی صَحرایِ پُرعَبْهَر زِهی بُستان پُرسوسن
زِ تو اجسام را چُستی زِ تو ارواحْ را مَستی
ایا پُر کرده گوهرها جهانِ خاک را دامَن
چه میگویم من ای دِلْبَر نَظیرِ تو دو سه اَبْتَر
چه تَشبیهَت کُنم دیگر؟ چه دارم من؟ چه دانم من؟
بگو این چشم حیران را چو دیدی لُطفِ جانان را
چه خواهی دید خَلْقان را؟ چه گردی گِردِ آهِرْمَن؟
شکارِ شیر بُگْذاری شکارِ خوک بَرداری
زِهی تَدبیر و هُشیاری زِهی بیگار و جان کَندن
مرا باری عِنایاتَش خِطابات و مُراعاتَش
شُعاعات و مُلاقاتَش یکی طوقیست در گَردن
حَلاوتهای آن مُفْضِل قَرار و صَبر بُرد از دل
کِه دیدم غیرِ او تا من سُکون یابم دَرین مَسکَن؟
به غیرِ آن جَلال و عِزّ که او دیگر نشُد هرگز
همه دَرمانده و عاجِز زِ خاص و عام و مَرد و زن
مَنَم از عشقْ اَفْروزان مِثالِ آتش از هیزمْ
زِ غیرِ عشقْ بیگانه مِثالِ آب با روغن
بِسوزان هر چه من دارم به غیر دل که اندر دل
به هر ساعت هَمیسازی زِ کَرّ و فَرِّ خود گُلْشَن
غُلامِ زَنگی شب را تو کردی ساقیِ خَلْقان
غُلامِ روزِ رومی را بِدادی دار و گیر و فَن
وآن گه این دو لالا را رَقیبِ مرد و زن کردی
که تا چون دانهشان از کَهْ گُزینی اَنْدرین خَرمَن
همه صاحِب دلانْ گندم که بامَغزَند و با لَذَّت
همه جِسمانیانْ چون کَهْ که بیمَغزَند در مِطْحَن
درختِ سبزِ صاحِب دل میانِ باغِ دین خندان
درختِ خُشکِ بیمعنی چه باشد؟ هیزُمِ گُلْخَن
خَیالت میرَوَد در دل چو عیسی بَهر جان بَخشی
چُنان که وَحیِ رَبّانی به موسی جانِبِ اَیْمَن
خَیالَت را نشانیها زَر و گوهرفَشانیها
کَزو خندان شود دندان کَزو گویا شود اَلْکَن
دو غَمّاز ِدِگَر دارم یکی عشقْ و دِگَر مَستی
حَریفان را نمیگویم یکی از دیگری اَحْسَن
زِ تو ای دیده و دینم هزاران لُطف میبینم
وَلیکِن خاطرِ عاشقْ بَداَنْدیش آمد و بَدظَن
زِ چَشمِ روز میتَرسَم که چَشمَش سِحْرها دارد
زِ زُلفِ شامْ میتَرسَم که شب فِتْنهست و آبِسْتن
مرا گوید چه میترسی که کوبَد مَر تو را مِحْنَت؟
که سُرمه نورِ دیده شُد چو شُد ساییده در هاوَن
همه خوف از وجود آید بَرو کم لَرْز و کم میزَن
همه تَرس از شِکَست آید شکسته شو بِبین مَأمَن
زِ اَرکانْ من بِدُزدیدَم زَر و در کیسه پیچیدم
زِ تَرسِ بازدادن منْ چو دُزدانَم دَرین مَکْمَن
سَبوسْ اَرْ چه که پنهان شُد میان آرَد چون دُزدان
کَشانَد شِحْنه دادش زِ هر گوشه به پَرویزن
چو هیزُم بیخَبَر بودی زِ عشقْ آتش به تو دَرزَد
بِجِه چون بَرق از این آتش بَرآ چون دود ازین روزَن
چه خَنجَر میکَشی این جا؟ تو گَردن پیشِ خَنجَر نِهْ
که تا زَفْتی نگُنجی تو درونِ چَشمه سوزَن
دَرِ جَنَّت چو تَنگ آمد مثالِ چَشمه سوزن
اگر خواهی چو پَشمی شو لِتَغْزِلْ ذاکَ تَغْزیلاً
بُوَد کان غَزْل در سوزَن نگُنجَد کین دَمَت غَزْل است
که میریسی زِ پَنبهیْ تَن که بافی حُلّه اَدْکَن
لباسِ حُلّه اَدْکَن زِ غَزْلِ پَنبگی نایَد
مَگَر این پَنبه ابریشم شود زِ اکْسیرِ آن مَخْزَن
چو ابریشم شوی آید وَریشَم تابِ وَحیِ او
تو را گوید بِریس اکنون به دَم پیغامِ مُسْتَحْسَن
چه باشد وَحی در تازی؟ به گوش اَنْدَر سُخَن گفتن
دُهُل مینَشْنَود گوشت به جَهد و جِدِّ نوبَت زَن
گِران گوشیّ وآن گَه تو به گوش اَنْدَرکُنی پنبه
چُنان که گفت وَاسْتَغْشَوا بِپیچی سَر به پیراهن
گِران گوشی گِران جسمی گِران جانی نَذیر آمد
که میگوید تو را هر یک اَلا یا عِلْجُ لا تَأمَن
سَبُک گوشی سَبُک جسمی سَبُک جانی بَشیر آمد
که میگوید تو را هر یک اَلا یا لَیْثُ لا تَحْزَن
بهاری باش تا خوبانْ به بُستانْ در تو آویزند
که بُگْریزند این خوبانْ زِ شکلِ بارِدِ بهمن
بهار اَرْ نیستی اکنون چو تابستان در آتش رو
که بیآن حُسن و بیآن عشقْ باشد مَردْ مُسْتَهجَن
اگر خواهی که هر جُزوت شود گویا و شاعر رو
خَمُش کُن سویِ این مَنْطِق به نَظْم و نَثرْ لاتَرْکَن
که بَرکَنده شوی از فکر چون در گُفت میآیی
مَکَن از فکرِ دل خود را از این گُفتِ زبان بَرکَن
قَضا خُنْبَک زَنَد گوید که مَردان عَهدها کردند
شِکَستم عَهدهاشان را هَلا میکوش ما اَمْکَن
ستیزه میکُنی با خود کَزین پس من چُنین باشم
زِ اِسْتیزه چه بَربَندی؟ قَضا را بِنْگَر ای کودن
نِکاحی میکُند با دلْ به هر دَم صورتِ غَیبی
نَزایَد گر چه جمع آیند صد عِنّین و اِسْتَروَن
صُوَر را دل شده جاذب چو عِنّینْ شَهوتِ کاذب
زِ خوبان نیست عِنّین را به جُز بَخشیدنِ وَجْگَن
بیا ای شَمسِ تبریزی که سُلطانیّ و خون ریزی
قَضا را گو که از بالا جهان را در بَلا مَفْکَن
این گوهر را بشنوید
این گوهر را با صدای خود، برای دیگران به یادگار بگذارید.
برای ضبط گوهر با صدای خود، لطفا به حساب کاربری وارد شوید.
گوهر قبلی:غزل شمارهٔ ۱۸۴۶
گوهر بعدی:غزل شمارهٔ ۱۸۴۸
نظرها و حاشیه ها
شما نخستین حاشیه را بنویسید.