۴۸۵ بار خوانده شده
آوردن کلماتی است در شعر و نثر که از نظر معنی کاملاً متفاوت اند اما از نظر شکل ظاهری و تلفظ، گاهی اختلافشان فقط در یک واج است.
انواع جناس
الف) جناس تام: آن است که دو کلمه جناس از نظر شکل ظاهری و تلفظ کاملاً یکسان، اما از جهت معنی با هم فرق دارند.
مثال:
عشـق شـوری در نهـاد ما نهـاد
جـان مـا در بوتــه ی سـودا نهــاد
اولی به معنای ""وجود و سرشت"" و دومی به معنای ""قرار داد"" است.
مثال:
بهـرام که گور می گرفتی همه عمر
دیدی که چگونه گور بهـرام گرفت
اولی به معنای ""گور خر"" و دومی به معنای ""قبر"" است.
مثال:
کار پاکان را غیاس از خـود مگیر
گر چه باشد در نوشتن شیر، شیر
اولی به معنای ""شیر خوردنی"" و دومی به معنای ""نام حیوان"" است.
نکته: جناس هم در شعر و هم در نثر به کار می رود.
ب) جناس ناقص:
1- جناس ناقص اختلافی: آن است که دو کلمه جناس در حرف اول، وسط یا آخر با هم اختلاف داشته باشند.
مثال:
تنگ است خانه ما را تنگ است ای برادر
بر جای ما بیگانه ننگ است ای برادر (برای حرف اول)
مثال:
چوک زشاخ درخت خـویشتن آویختـه
زاغ سیه بـر دو بـال غالیه آمیخته (برای حرف وسط)
2- جناس ناقص حرکتی: آن است که دو کلمه جناس علاوه بر معنی در حرکت (مصوت کوتاه) نیز با هم اختلاف دارند.
مثال:
این چـه ژاژ است چه کفر است و فشار
پنبـــه ای در دهـــان خـــود فشــار
3- جناس ناقص افزایشی: آن است که دو کلمه جناس علاوه بر معنی، در تعداد حروف نیز متفاوت اند بطوری که یکی از کلمات جناس حرفی در اول، وسط یا آخر نسبت به کلمه های دیگر اضافه دارد.
مثال:
این ره، آن زاد راه و آن منزل است
مــرد رهی اگــر، بیا و بیار
اگر سوالی داری، اینجا بپرس.
انواع جناس
الف) جناس تام: آن است که دو کلمه جناس از نظر شکل ظاهری و تلفظ کاملاً یکسان، اما از جهت معنی با هم فرق دارند.
مثال:
عشـق شـوری در نهـاد ما نهـاد
جـان مـا در بوتــه ی سـودا نهــاد
اولی به معنای ""وجود و سرشت"" و دومی به معنای ""قرار داد"" است.
مثال:
بهـرام که گور می گرفتی همه عمر
دیدی که چگونه گور بهـرام گرفت
اولی به معنای ""گور خر"" و دومی به معنای ""قبر"" است.
مثال:
کار پاکان را غیاس از خـود مگیر
گر چه باشد در نوشتن شیر، شیر
اولی به معنای ""شیر خوردنی"" و دومی به معنای ""نام حیوان"" است.
نکته: جناس هم در شعر و هم در نثر به کار می رود.
ب) جناس ناقص:
1- جناس ناقص اختلافی: آن است که دو کلمه جناس در حرف اول، وسط یا آخر با هم اختلاف داشته باشند.
مثال:
تنگ است خانه ما را تنگ است ای برادر
بر جای ما بیگانه ننگ است ای برادر (برای حرف اول)
مثال:
چوک زشاخ درخت خـویشتن آویختـه
زاغ سیه بـر دو بـال غالیه آمیخته (برای حرف وسط)
2- جناس ناقص حرکتی: آن است که دو کلمه جناس علاوه بر معنی در حرکت (مصوت کوتاه) نیز با هم اختلاف دارند.
مثال:
این چـه ژاژ است چه کفر است و فشار
پنبـــه ای در دهـــان خـــود فشــار
3- جناس ناقص افزایشی: آن است که دو کلمه جناس علاوه بر معنی، در تعداد حروف نیز متفاوت اند بطوری که یکی از کلمات جناس حرفی در اول، وسط یا آخر نسبت به کلمه های دیگر اضافه دارد.
مثال:
این ره، آن زاد راه و آن منزل است
مــرد رهی اگــر، بیا و بیار
این گوهر را بشنوید
این گوهر را با صدای خود، برای دیگران به یادگار بگذارید.
برای ضبط گوهر با صدای خود، لطفا به حساب کاربری وارد شوید.
گوهر قبلی:موازنه
گوهر بعدی:قلب
نظرها و حاشیه ها
شما نخستین حاشیه را بنویسید.
