۴۱۱ بار خوانده شده
و من خطبة له عليهالسلام صفة الضال
وصف گمراهان و غفلت زدگان
وَ هُوَ فِي مُهْلَةٍ مِنَ اَللَّهِ يَهْوِي مَعَ اَلْغَافِلِينَ
چند روز از طرف خدا به گمراه، مهلت داده شد، و او با غافلان و بى خبران در راه هلاكت قدم مىنهد
وَ يَغْدُو مَعَ اَلْمُذْنِبِينَ
و تمام روزها را با گناهكاران سپرى مىكند
بِلاَ سَبِيلٍ قَاصِدٍ وَ لاَ إِمَامٍ قَائِدٍ
بى آن كه از راهى برود تا به حق رسد و يا پيشوايى برگزيند كه راهنماى او باشد
صفات الغافلين
منها حَتَّى إِذَا كَشَفَ لَهُمْ عَنْ جَزَاءِ مَعْصِيَتِهِمْ
و تا آن زمان كه خداوند كيفر گناهان را مىنمايد
وَ اِسْتَخْرَجَهُمْ مِنْ جَلاَبِيبِ غَفْلَتِهِمُ
و آنان را از پردۀ غفلت بيرون مىآورد
اِسْتَقْبَلُوا مُدْبِراً وَ اِسْتَدْبَرُوا مُقْبِلاً
به استقبال چيزى مىروند كه بدان پشت كرده بودند (يعنى آخرت)،
فَلَمْ يَنْتَفِعُوا بِمَا أَدْرَكُوا مِنْ طَلِبَتِهِمْ
و پشت مىكنند بدانچه روى آورده بودند (يعنى دنيا)،
وَ لاَ بِمَا قَضَوْا مِنْ وَطَرِهِمْ
پس نه از آنچه آرزو مىكردند و بدان رسيدند سودى بردند، و نه از آنچه حاجت خويش بدان روا كردند بهرهاى به دست آوردند
إِنِّي أُحَذِّرُكُمْ وَ نَفْسِي هَذِهِ اَلْمَنْزِلَةَ
من، شما و خود را از اين گونه غفلت زدگى مىترسانم
فَلْيَنْتَفِعِ اِمْرُؤٌ بِنَفْسِهِ
هر كس بايد از كار خويش بهره گيرد
فَإِنَّمَا اَلْبَصِيرُ مَنْ سَمِعَ فَتَفَكَّرَ
و انسان بينا كسى است كه به درستى شنيد و انديشه كرد
وَ نَظَرَ فَأَبْصَرَ وَ اِنْتَفَعَ بِالْعِبَرِ
پس به درستى نگريست و آگاه شد، و از عبرتها پند گرفت
ثُمَّ سَلَكَ جَدَداً وَاضِحاً يَتَجَنَّبُ فِيهِ اَلصَّرْعَةَ فِي اَلْمَهَاوِي
سپس راه روشنى را پيمود، و از افتادن در پرتگاهها
وَ اَلضَّلاَلَ فِي اَلْمَغَاوِي
و گم شدن در كوره راهها، دورى كرد
وَ لاَ يُعِينُ عَلَى نَفْسِهِ اَلْغُوَاةَ بِتَعَسُّفٍ فِي حَقٍّ
و كوشيد تا عدالت را پاس دارد و براى گمراهان جاى اعتراض باقى نگذارد، كه در حق سختگيرى كند
أَوْ تَحْرِيفٍ فِي نُطْقٍ
يا در سخن حق تحريف روا دارد
أَوْ تَخَوُّفٍ مِنْ صِدْقٍ
يا در گفتن سخن راست بترسد
عظة الناس فَأَفِقْ أَيُّهَا اَلسَّامِعُ مِنْ سَكْرَتِكَ
پس بهوش باش اى شنونده
وَ اِسْتَيْقِظْ مِنْ غَفْلَتِكَ
و از خواب غفلت بيدار شو
وَ اِخْتَصِرْ مِنْ عَجَلَتِكَ
و از شتاب خود كم كن
وَ أَنْعِمِ اَلْفِكْرَ فِيمَا جَاءَكَ عَلَى لِسَانِ اَلنَّبِيِّ اَلْأُمِّيِّ صلىاللهعليهوآلهوسلم مِمَّا لاَ بُدَّ مِنْهُ وَ لاَ مَحِيصَ عَنْهُ
و در آنچه از زبان پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بر تو رسيده انديشه كن، كه ناچار به انجام آن مىباشى و راه فرارى وجود ندارد
وَ خَالِفْ مَنْ خَالَفَ ذَلِكَ إِلَى غَيْرِهِ
و با كسى كه رهنمودهاى پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را به كار نمىبندد و به جانب ديگرى تمايل دارد مخالفت كن
وَ دَعْهُ وَ مَا رَضِيَ لِنَفْسِهِ
و او را با آنچه براى خود پسنديده رها كن
وَ ضَعْ فَخْرَكَ وَ اُحْطُطْ كِبْرَكَ
فخر فروشى را واگذار، و از مركب تكبّر فرود آى
وَ اُذْكُرْ قَبْرَكَ فَإِنَّ عَلَيْهِ مَمَرَّكَ
به ياد قبر باش كه گذرگاه تو به سوى عالم آخرت است
وَ كَمَا تَدِينُ تُدَانُ
كه همانگونه به ديگران پاداش دادى به تو پاداش مىدهند
وَ كَمَا تَزْرَعُ تَحْصُدُ
و آن گونه كه كاشتى، درو مىكنى
وَ مَا قَدَّمْتَ اَلْيَوْمَ تَقْدَمُ عَلَيْهِ غَداً
آنچه امروز، پيش مىفرستى، فردا بر آن وارد مىشوى
فَامْهَدْ لِقَدَمِكَ وَ قَدِّمْ لِيَوْمِكَ
پس براى خود در سراى آخرت جايى آماده كن، و چيزى پيش فرست
فَالْحَذَرَ اَلْحَذَرَ أَيُّهَا اَلْمُسْتَمِعُ
اى شنونده! هشدار، هشدار
وَ اَلْجِدَّ اَلْجِدَّ أَيُّهَا اَلْغَافِلُ
اى غفلت زده! بكوش، بكوش
وَ لاٰ يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيرٍ
«هيچ كس جز خداى آگاه تو را با خبر نمىسازد
إِنَّ مِنْ عَزَائِمِ اَللَّهِ فِي اَلذِّكْرِ اَلْحَكِيمِ
از واجبات قطعى خدا در قرآن حكيم
اَلَّتِي عَلَيْهَا يُثِيبُ وَ يُعَاقِبُ وَ لَهَا يَرْضَى وَ يَسْخَطُ
كه بر آن پاداش و كيفر مىدهد، و به خاطر آن خشنود شده يا خشم مىگيرد
أَنَّهُ لاَ يَنْفَعُ عَبْداً وَ إِنْ أَجْهَدَ نَفْسَهُ وَ أَخْلَصَ فِعْلَهُ أَنْ يَخْرُجَ مِنَ اَلدُّنْيَا لاَقِياً رَبَّهُ بِخَصْلَةٍ مِنْ هَذِهِ اَلْخِصَالِ لَمْ يَتُبْ مِنْهَا
اين است كه اگر انسان يكى از صفات ناپسند را داشته و بدون توبه خدا را ملاقات كند، هر چند خود را به زحمت اندازد، يا عملش را خالص گرداند فايدهاى نخواهد داشت
أَنْ يُشْرِكَ بِاللَّهِ فِيمَا اِفْتَرَضَ عَلَيْهِ مِنْ عِبَادَتِهِ
و آن صفات ناپسند اينكه: شريكى براى خداوند در عبادات واجب برگزيند
أَوْ يَشْفِيَ غَيْظَهُ بِهَلاَكِ نَفْسٍ
يا خشم خويش را با كشتن بى گناهى فرونشاند
أَوْ يَعُرَّ بِأَمْرٍ فَعَلَهُ غَيْرُهُ
يا بر بىگناهى به خاطر كارى كه ديگرى انجام داده عيب جويى كند
أَوْ يَسْتَنْجِحَ حَاجَةً إِلَى اَلنَّاسِ بِإِظْهَارِ بِدْعَةٍ فِي دِينِهِ
يا به خاطر حاجتى كه به مردم دارد بدعتى در دين خدا بگذارد
أَوْ يَلْقَى اَلنَّاسَ بِوَجْهَيْنِ
يا با مردم به دو چهره ملاقات كند
أَوْ يَمْشِيَ فِيهِمْ بِلِسَانَيْنِ
و يا در ميان آنان با دو زبان سخن بگويد
اِعْقِلْ ذَلِكَ فَإِنَّ اَلْمِثْلَ دَلِيلٌ عَلَى شِبْهِهِ
در آنچه گفتم نيك بينديش كه هر مثال را همانند فراوان است
إِنَّ اَلْبَهَائِمَ هَمُّهَا بُطُونُهَا
همانا تمام حيوانات در تلاش پر كردن شكمند
وَ إِنَّ اَلسِّبَاعَ هَمُّهَا اَلْعُدْوَانُ عَلَى غَيْرِهَا
و درندگان در پى تجاوز كردن به ديگران
وَ إِنَّ اَلنِّسَاءَ هَمُّهُنَّ زِينَةُ اَلْحَيَاةِ اَلدُّنْيَا وَ اَلْفَسَادُ فِيهَا
و زنان بىايمان تمام همّتشان آرايش زندگى و فساد انگيزى در آن است
إِنَّ اَلْمُؤْمِنِينَ مُسْتَكِينُونَ
امّا مؤمنان فروتنند
إِنَّ اَلْمُؤْمِنِينَ مُشْفِقُونَ
همانا مؤمنان مهربانند
إِنَّ اَلْمُؤْمِنِينَ خَائِفُونَ
همانا مؤمنان از آينده ترسانند
اگر سوالی داری، اینجا بپرس.
وصف گمراهان و غفلت زدگان
وَ هُوَ فِي مُهْلَةٍ مِنَ اَللَّهِ يَهْوِي مَعَ اَلْغَافِلِينَ
چند روز از طرف خدا به گمراه، مهلت داده شد، و او با غافلان و بى خبران در راه هلاكت قدم مىنهد
وَ يَغْدُو مَعَ اَلْمُذْنِبِينَ
و تمام روزها را با گناهكاران سپرى مىكند
بِلاَ سَبِيلٍ قَاصِدٍ وَ لاَ إِمَامٍ قَائِدٍ
بى آن كه از راهى برود تا به حق رسد و يا پيشوايى برگزيند كه راهنماى او باشد
صفات الغافلين
منها حَتَّى إِذَا كَشَفَ لَهُمْ عَنْ جَزَاءِ مَعْصِيَتِهِمْ
و تا آن زمان كه خداوند كيفر گناهان را مىنمايد
وَ اِسْتَخْرَجَهُمْ مِنْ جَلاَبِيبِ غَفْلَتِهِمُ
و آنان را از پردۀ غفلت بيرون مىآورد
اِسْتَقْبَلُوا مُدْبِراً وَ اِسْتَدْبَرُوا مُقْبِلاً
به استقبال چيزى مىروند كه بدان پشت كرده بودند (يعنى آخرت)،
فَلَمْ يَنْتَفِعُوا بِمَا أَدْرَكُوا مِنْ طَلِبَتِهِمْ
و پشت مىكنند بدانچه روى آورده بودند (يعنى دنيا)،
وَ لاَ بِمَا قَضَوْا مِنْ وَطَرِهِمْ
پس نه از آنچه آرزو مىكردند و بدان رسيدند سودى بردند، و نه از آنچه حاجت خويش بدان روا كردند بهرهاى به دست آوردند
إِنِّي أُحَذِّرُكُمْ وَ نَفْسِي هَذِهِ اَلْمَنْزِلَةَ
من، شما و خود را از اين گونه غفلت زدگى مىترسانم
فَلْيَنْتَفِعِ اِمْرُؤٌ بِنَفْسِهِ
هر كس بايد از كار خويش بهره گيرد
فَإِنَّمَا اَلْبَصِيرُ مَنْ سَمِعَ فَتَفَكَّرَ
و انسان بينا كسى است كه به درستى شنيد و انديشه كرد
وَ نَظَرَ فَأَبْصَرَ وَ اِنْتَفَعَ بِالْعِبَرِ
پس به درستى نگريست و آگاه شد، و از عبرتها پند گرفت
ثُمَّ سَلَكَ جَدَداً وَاضِحاً يَتَجَنَّبُ فِيهِ اَلصَّرْعَةَ فِي اَلْمَهَاوِي
سپس راه روشنى را پيمود، و از افتادن در پرتگاهها
وَ اَلضَّلاَلَ فِي اَلْمَغَاوِي
و گم شدن در كوره راهها، دورى كرد
وَ لاَ يُعِينُ عَلَى نَفْسِهِ اَلْغُوَاةَ بِتَعَسُّفٍ فِي حَقٍّ
و كوشيد تا عدالت را پاس دارد و براى گمراهان جاى اعتراض باقى نگذارد، كه در حق سختگيرى كند
أَوْ تَحْرِيفٍ فِي نُطْقٍ
يا در سخن حق تحريف روا دارد
أَوْ تَخَوُّفٍ مِنْ صِدْقٍ
يا در گفتن سخن راست بترسد
عظة الناس فَأَفِقْ أَيُّهَا اَلسَّامِعُ مِنْ سَكْرَتِكَ
پس بهوش باش اى شنونده
وَ اِسْتَيْقِظْ مِنْ غَفْلَتِكَ
و از خواب غفلت بيدار شو
وَ اِخْتَصِرْ مِنْ عَجَلَتِكَ
و از شتاب خود كم كن
وَ أَنْعِمِ اَلْفِكْرَ فِيمَا جَاءَكَ عَلَى لِسَانِ اَلنَّبِيِّ اَلْأُمِّيِّ صلىاللهعليهوآلهوسلم مِمَّا لاَ بُدَّ مِنْهُ وَ لاَ مَحِيصَ عَنْهُ
و در آنچه از زبان پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بر تو رسيده انديشه كن، كه ناچار به انجام آن مىباشى و راه فرارى وجود ندارد
وَ خَالِفْ مَنْ خَالَفَ ذَلِكَ إِلَى غَيْرِهِ
و با كسى كه رهنمودهاى پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را به كار نمىبندد و به جانب ديگرى تمايل دارد مخالفت كن
وَ دَعْهُ وَ مَا رَضِيَ لِنَفْسِهِ
و او را با آنچه براى خود پسنديده رها كن
وَ ضَعْ فَخْرَكَ وَ اُحْطُطْ كِبْرَكَ
فخر فروشى را واگذار، و از مركب تكبّر فرود آى
وَ اُذْكُرْ قَبْرَكَ فَإِنَّ عَلَيْهِ مَمَرَّكَ
به ياد قبر باش كه گذرگاه تو به سوى عالم آخرت است
وَ كَمَا تَدِينُ تُدَانُ
كه همانگونه به ديگران پاداش دادى به تو پاداش مىدهند
وَ كَمَا تَزْرَعُ تَحْصُدُ
و آن گونه كه كاشتى، درو مىكنى
وَ مَا قَدَّمْتَ اَلْيَوْمَ تَقْدَمُ عَلَيْهِ غَداً
آنچه امروز، پيش مىفرستى، فردا بر آن وارد مىشوى
فَامْهَدْ لِقَدَمِكَ وَ قَدِّمْ لِيَوْمِكَ
پس براى خود در سراى آخرت جايى آماده كن، و چيزى پيش فرست
فَالْحَذَرَ اَلْحَذَرَ أَيُّهَا اَلْمُسْتَمِعُ
اى شنونده! هشدار، هشدار
وَ اَلْجِدَّ اَلْجِدَّ أَيُّهَا اَلْغَافِلُ
اى غفلت زده! بكوش، بكوش
وَ لاٰ يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيرٍ
«هيچ كس جز خداى آگاه تو را با خبر نمىسازد
إِنَّ مِنْ عَزَائِمِ اَللَّهِ فِي اَلذِّكْرِ اَلْحَكِيمِ
از واجبات قطعى خدا در قرآن حكيم
اَلَّتِي عَلَيْهَا يُثِيبُ وَ يُعَاقِبُ وَ لَهَا يَرْضَى وَ يَسْخَطُ
كه بر آن پاداش و كيفر مىدهد، و به خاطر آن خشنود شده يا خشم مىگيرد
أَنَّهُ لاَ يَنْفَعُ عَبْداً وَ إِنْ أَجْهَدَ نَفْسَهُ وَ أَخْلَصَ فِعْلَهُ أَنْ يَخْرُجَ مِنَ اَلدُّنْيَا لاَقِياً رَبَّهُ بِخَصْلَةٍ مِنْ هَذِهِ اَلْخِصَالِ لَمْ يَتُبْ مِنْهَا
اين است كه اگر انسان يكى از صفات ناپسند را داشته و بدون توبه خدا را ملاقات كند، هر چند خود را به زحمت اندازد، يا عملش را خالص گرداند فايدهاى نخواهد داشت
أَنْ يُشْرِكَ بِاللَّهِ فِيمَا اِفْتَرَضَ عَلَيْهِ مِنْ عِبَادَتِهِ
و آن صفات ناپسند اينكه: شريكى براى خداوند در عبادات واجب برگزيند
أَوْ يَشْفِيَ غَيْظَهُ بِهَلاَكِ نَفْسٍ
يا خشم خويش را با كشتن بى گناهى فرونشاند
أَوْ يَعُرَّ بِأَمْرٍ فَعَلَهُ غَيْرُهُ
يا بر بىگناهى به خاطر كارى كه ديگرى انجام داده عيب جويى كند
أَوْ يَسْتَنْجِحَ حَاجَةً إِلَى اَلنَّاسِ بِإِظْهَارِ بِدْعَةٍ فِي دِينِهِ
يا به خاطر حاجتى كه به مردم دارد بدعتى در دين خدا بگذارد
أَوْ يَلْقَى اَلنَّاسَ بِوَجْهَيْنِ
يا با مردم به دو چهره ملاقات كند
أَوْ يَمْشِيَ فِيهِمْ بِلِسَانَيْنِ
و يا در ميان آنان با دو زبان سخن بگويد
اِعْقِلْ ذَلِكَ فَإِنَّ اَلْمِثْلَ دَلِيلٌ عَلَى شِبْهِهِ
در آنچه گفتم نيك بينديش كه هر مثال را همانند فراوان است
إِنَّ اَلْبَهَائِمَ هَمُّهَا بُطُونُهَا
همانا تمام حيوانات در تلاش پر كردن شكمند
وَ إِنَّ اَلسِّبَاعَ هَمُّهَا اَلْعُدْوَانُ عَلَى غَيْرِهَا
و درندگان در پى تجاوز كردن به ديگران
وَ إِنَّ اَلنِّسَاءَ هَمُّهُنَّ زِينَةُ اَلْحَيَاةِ اَلدُّنْيَا وَ اَلْفَسَادُ فِيهَا
و زنان بىايمان تمام همّتشان آرايش زندگى و فساد انگيزى در آن است
إِنَّ اَلْمُؤْمِنِينَ مُسْتَكِينُونَ
امّا مؤمنان فروتنند
إِنَّ اَلْمُؤْمِنِينَ مُشْفِقُونَ
همانا مؤمنان مهربانند
إِنَّ اَلْمُؤْمِنِينَ خَائِفُونَ
همانا مؤمنان از آينده ترسانند
این گوهر را بشنوید
این گوهر را با صدای خود، برای دیگران به یادگار بگذارید.
برای ضبط گوهر با صدای خود، لطفا به حساب کاربری وارد شوید.
گوهر قبلی:شناخت صفات خدا و پیشوایان دین
گوهر بعدی:منزلت اهل بیت علیهم السلام
نظرها و حاشیه ها
شما نخستین حاشیه را بنویسید.